Mụn – nỗi ám ảnh có thực sự được gỡ bỏ
Tác động của mụn không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, chúng để lại bao nỗi tự ti và những sự khó chịu hay ngứa ngáy khi hình thành trên da. Có rất nhiều người sau nhiều năm điều trị không thành công nên dẫn đến tác động tâm lý, bị khủng hoảng và đa cảm nặng nề. Đặc biệt là ở các bạn trẻ. Nhưng, thực chất vấn đề này lại không hề khó điều trị như chúng ta vẫn nghĩ, thậm chí có thể ngăn không cho chúng hình thành. Nếu bạn thấu hiểu rõ bản chất của mụn!
Contents
Mụn – phát sinh từ rối loạn chức năng hormone và tuyến nhờn dưới da
Mụn là một bệnh da liễu khá phổ biến. Chúng phát sinh từ rối loạn chức năng các hormone và các tuyến nhờn dưới da. Từ đó, hình thành nên các tổn thương trên da. Biểu hiện bằng một khối nhỏ trên bề mặt, gây đau nhức, sưng viêm.
Nó có thể hình thành ở bất cứ đâu trên cơ thể chúng ta. Chúng có thể ở da mặt, lưng, cổ, vai, thậm chí là cả tay và chân… Tùy theo bệnh lý, chúng có nhiều loại như: mụn đỏ- trứng cá, mụn mủ, mụn bọc – viêm, mụn đầu trắng, đầu đen và sợi tuyến bã nhờn.
Mụn đỏ – trứng cá là loại thường gặp, đặc biệt ở trong lứa tuổi dậy thì. Nếu không có biện pháp khắc phục thì nguy cơ để lại sẹo rỗ vĩnh viễn là rất lớn.
Tại Việt Nam, gần 16 triệu người bị mụn
Theo thống kê của ngành da liễu Việt Nam, có gần 16 triệu người bị mụn. Độ tuổi thường là từ 11-30 tuổi. Con số này nhỏ dần khi ở tuổi ngoài 30.
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng “đau đầu” này. Chúng chủ yếu tập trung ở độ tuổi vị thành niên là do người trẻ có những chế độ sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng bất hợp lý.
Nguyên nhân hình thành là do đâu?
Nguyên nhân trực tiếp là do rối loạn hormone dẫn đến sự tăng tiết bã nhờn và hình thành viêm bã nhờn. Một số nguyên nhân dẫn đến rối loạn hormone phải kể đến như phụ nữ giai đoạn mang thai, có kinh nguyệt, hay mãn kinh….
Ngoài ra, chúng hình thành còn do hàng loạt các yếu tố mà bạn cần quan tâm sau đây:
- Dùng mỹ phẩm có các thành phần gây bít tắc cho da như dầu khoáng, hương liệu quá mức, chất bảo quản…
- Các công việc liên quan đến hóa chất, tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, áp lực cao… Phải ngồi phòng điều hòa, máy lạnh khiến da bị khô, sạm màu cũng dẫn đến sự phát triển của mụn.
- Chế độ chăm sóc da không đúng cách, lạm dụng mỹ phẩm có thể khiến tình trạng mụn trở lên nghiêm trọng hơn.
- Stress, căng thẳng tâm lý kéo dài khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ hơn. Điều này không chỉ gây nên mụn mà còn khiến mụn khó điều trị.
- Chế độ dinh dưỡng bất hợp lý như sử dụng chất kích thích, đồ ăn không tốt cho sức khỏe hoặc chế độ giảm cân không khóa học.
- Các bệnh nội tiết như bệnh buồng trứng đa nang, Cushing,… cũng là nguyên do gây mụn trứng cá. Ngoài ra, còn là việc sử dụng các loại thuốc có nhóm halogen, nội tiết tố androgen… cũng làm tăng nguy cơ hình thành.
Cơ chế phát triển như thế nào?
Cơ chế phát triện được hình thành do 4 yếu tố tác động: tăng tiết bã nhờn, sừng hóa lỗ chân lông, sự phát triển của vi khuẩn propionibacterium acnes (P.acnes) và giai đoạn viêm nhiễm chân lông.
- Tăng tiết bã nhờn là do rối loạn hormone tuổi dậy thì hoặc sự thay đổi nội tiết tố.
- Sừng hóa lỗ chân lông là khi chất nhờn tiết ra kết hợp cùng bụi bẩn, tế bào chết gây bít tắc lỗ chân lông. Từ đó hình thành các vi khuẩn gây mụn
- Vi khuẩn propionibacterium acnes thường sống trên bề mặt da. Chúng vô hại khi nằm yên trên da và bị đào thải bởi cơ chế tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, nếu lỗ chân lông bị bít tắc, các vi khuẩn này sẽ phát triển mạnh mẽ. Đây là điều kiện thuận lợi để hình thành các đốm mụn.
- Như đã đề cập ở trên, vi khuẩn P.acnes vô hại đối với chúng ta. Da có cơ chế tự bảo vệ, nên các vi khuẩn này sẽ được tiêu diệt bởi cơ chế tự nhiên. Nhưng, khi vi khuẩn phát triển quá mạnh, bạch cầu được cơ thể tiết ra để tiêu diệt vi khuẩn, chúng gây ra phản ứng viêm. Không những vậy, các tế bào bị tổn thương cũng có thể là yếu tố thúc đẩy phản ứng viêm mạnh mẽ.
Các loại mụn hình thành là do sự tác động đối với nhân mụn
Chúng ta có rất nhiều loại khác nhau. Chúng được hình thành do sự tác động đối với nhân mụn. Từ đó, ta có thể chia thành hai loại là viêm và không viêm.
Mụn không viêm là những loại ở mức độ nhẹ
Đây là loại có mức độ ảnh hưởng nhẹ, không gây đau đớn, hay sưng mủ. Tùy thuộc vào sự “đóng – mở” của các nhân mà mụn không viêm được chia thành các loại sau:
- Mụn đầu đen là loại có bề mặt da hở (dạng nhân mở). Khi các nhân này bít tắc được khai mở, chúng không được che phủ bởi lớp da bên trên. Các chất trong nhân sẽ bị oxy hóa bởi các tác động từ môi trường. Từ đó, tạo nên các chấm đen trên mặt. Chúng xuất hiện chủ yếu ở vùng mũi và hai cánh mũi.
- Mụn đầu trắng được hình thành là do tổn thương nhẹ trên bề mặt da. Chúng có cùng màu da hoặc xuất hiện các nốt màu trắng có kích thước nhỏ, dao động từ 1-3mm. Loại này sẽ thấy rõ hơn khi kéo căng da. Chúng được bao bọc bởi lớp da, không hở nên chúng còn được gọi là nhân đóng.
- Mụn ẩn dưới da thì lại rất khó để phát hiện ra chúng. Chúng thường nằm sâu dưới bề mặt da và không thấy rõ được nhân và đầu của chúng.
Vì vậy, đối với mụn đầu trắng, điều bạn cần làm là không được nặn loại này. Hãy chờ cho đến khi đầu trắng chuyển đầu đen. Điều này giúp tránh được việc làm tổn thương cũng như giảm nguy cơ để lại thâm sẹo.
Mụn viêm gây tổn thương nghiêm trọng trên bề mặt da
Khác với loại trên, đây là loại mà bạn cần xem xét kỹ lưỡng nếu mắc phải. Chúng thuộc loại nặng, gây tổn thương trên bề mặt da và gây đau nhức. Dựa vào sự phát triển của nhân, mụn viêm được chia thành các loại sau:
- Mụn sẩn là loại được phát triển trên mụn không viêm. Khi đầu đen hoặc đầu trắng bị viêm, chúng sẽ tạo thành các nốt đỏ trên da. Các nốt này hơi sưng và không nhìn thấy đầu mụn. Khi ta chạm vào sẽ có cảm giác đau nhức. Nếu cố gắng nặn, chúng sẽ làm tình trạng viêm nặng hơn và có thể để lại sẹo.
- Mụn mủ lại là một bước phát triển mới của mụn sẩn. Chúng có màu trắng đục hoặc hơi ngả vàng ở trung tâm. Xung quanh các đốm có viền viêm đỏ và có chứa mủ trong quá trình tạo thành.
- Mụn bọc và nang là hai loại gây tổn thương nghiêm trọng lên bề mặt da. Chúng có gờ nhô lên và sờ có chân sâu ở dưới lớp da. 2 loại này có thể cứng hoặc mềm, phụ thuộc rất lớn vào chất chứa bên trong nhân. Bên trong nhân mụn có thể là dịch, chất bã hay mủ. Khi chạm tay vào có cảm giác đau nhức, rất khó chịu và hình thành như một khối u.
Ngoài ra, còn rất nhiều tổn thương khác nhưng khá hiếm gặp. Có thể là mụn giấy nhám, nhân ngầm, nhân khổng lồ và mụn trứng cá do clo. Nếu bạn gặp các tình trạng này, bạn nên đến gặp chuyên gia da liễu, bác sĩ để được khám và có phương pháp điều trị phù hợp.
Mụn trên da bạn đang ở mức độ nào?
Theo các cách thông thường, tình trạng mụn trên da phụ thuộc rất lớn vào mức độ tổn thương và số lượng từng loại.
Mức độ nhẹ
- Số lượng tổn thương dưới 30
- Số lượng tổn thương do viêm dưới 15
- Số lượng tổn thương không viêm dưới 20
Mức độ trung bình
- Tổn thương do viêm từ 15 – 50
- Tổn thương không viêm từ 20 – 100
Mức độ nặng
- Số lượng mụn nang là 5
- Số lượng tổn thương do viêm là trên 50
- Tổn thương không viêm là từ 125.
Tuy nhiên, các trường hợp bị mụn đầu đen với số lượng nhiều và dày đặc khắp mặt thì cũng được tính là mụn nặng. Tương tự vậy, một số trường hợp có một vào mụn bọc thì có thể xem như là nhẹ hoặc trung bình.
Hy vọng với những thông tin hữu ích trên đã cho bạn cái nhìn tổng quan nhất và có thể xác định được xem mình đang ở mức độ nào. Khi bạn xác định rõ được tình trạng mụn của mình thì việc điều trị sẽ trở nên đơn giản hơn rất nhiều.